Phú Quốc đang được xem là vốn quý nhất để phát triển du lịch sinh thái với các lý do đầy thuyết phục. Hòn đảo này không chỉ có bờ biển đẹp và các điểm du lịch lặn, nó còn có nét độc đáo so với những điểm khác khu vực với nghề truyền thống của cư dân ở đây, vùng sản xuất hồ tiêu nổi tiếng, nghề sản xuất loại nước mắm tốt nhất và trên đảo có các trại nuôi trai lấy ngọc. Bên cạnh khu rừng nguyên sinh, Phú Quốc là cụm đảo khá lớn, có thổ nhưỡng phì nhiêu, nguồn nước ngọt dồi dào và các bãi tắm đẹp… Đó là nguồn tiềm năng du lịch sinh thái biển, kết hợp bảo tồn thiên nhiên, nghiên cứu khoa học.
Khu bảo tồn đa dạng sinh học biển đảo Khu bảo tồn biển Phú Quốc gồm 2 khu vực: khu phía đông Bắc, đông Nam đảo Phú Quốc và khu phía Nam quần đảo An Thới. Diện tích mặt nước của khu bảo tồn biển là 26.863,17 ha, trong đó vùng bảo vệ nghiêm ngặt 2.952,45 ha, vùng phục hồi sinh thái rộng 13.592,95 ha và vùng phát triển 10.317,77 ha. Ở Bắc đảo là vùng thảm cỏ biển rộng lớn thuộc 2 xã Hàm Ninh và Bãi Thơm, phía Nam đảo có những rạn san hô nằm quanh các hòn đảo An Thới thuộc xã Hòn Thơm, huyện Phú Quốc.
Vùng biển Phú Quốc được đánh giá là ngư trường giàu có với tổng trữ lượng cá phân bố ước đạt khoảng 464.000 tấn. Trong đó trữ lượng cá nổi chiếm khoảng 51%, 239.000 tấn; cá đáy và cá rạn san hô chiếm khoảng 49%, 255.000 tấn. Ngoài nhóm cá vùng biển Phú Quốc còn chứa đựng nhiều nhóm hải sản có giá trị khác như tôm, mực, ghẹ, ốc nhảy, trai ngọc, sò huyết, sò lông, nghêu lụa, bạch tuộc, hải sâm, cá ngựa…hàng năm được khai thác với sản lượng lớn tạo nguồn thu nhập và công ăn việc làm cho người dân trên đảo và khu vực lân cận. Những đối tượng hải sản này thường được khai thác ở vùng ven các đảo, trong các rạn san hô, thảm cỏ biển và vùng nước lân cận.
Riêng hệ sinh thái rạn san hô, qua ghi nhận có 252 loài thuộc 49 giống và 14 họ san hô cứng, 19 loài san hô mềm với tổng diện tích là 473,9 ha, phân bố chủ yếu tập trung quanh các đảo ở phía Nam quần đảo An Thới với diện tích 362,2 ha chiếm 76% tổng diện tích.
Phú Quốc là một trong 2 địa phương tại Việt Nam có sự phân bố của hệ sinh thái thảm cỏ biển, tại đây ghi nhận có 9 loài cỏ biển, phân bổ ở phía Đông đảo, một ít ở Bắc và Nam đảo với tổng diện tích 10.600 ha.
Do đặc điểm hệ sinh thái rạn san hô và thảm cỏ biển, điều kiện thích hợp làm nơi cư trú và cung cấp nguồn thức ăn dồi dào cho các loài cá sống ở rạn, tại đây có 152 loài cá thuộc 71 giống và 31 họ, trong đó các họ có giá trị kinh tế cao như cá mú 13 loài, cá mó 11 loài, cá dìa 8 loài, 7 loài cá hồng, 8 loài cá đổng…Tảo biển có 98 loài thuộc 51 giống, trong đó có 31 loài tảo đỏ, tảo lục và tảo nâu. Động vật thân mềm có 132 loài thuộc 3 giống của 35 họ thân mềm sinh sống trong rạn san hô, phổ biến nhất là ốc dụn, ngọc trai, trai tai tượng vảy. Da gai có 32 loài thuộc 23 giống của 15 họ da gai, trong đó hải sâm là phong phú nhất. Đặc biệt tại vùng biển này ghi nhận có sự xuất hiện của dugong (cá cúi), rùa biển, cá heo…đây là những loài có tên nằm trong danh mục bị đe dọa tuyệt chủng. Mặc dù rạn san hô của vùng lõi khu bảo tồn biển Phú Quốc vẫn còn trong tình trạng khá tốt, tuy nhiên rất nhiều trong số đó đã bị hủy hoại do khai thác thủy sản trong quá khứ. Vùng cỏ biển Đông Bắc đảo Phú Quốc mật độ dày với nhiều loài cá... cũng bị phá hủy do tác động khai thác thủy sản. Các loài quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng như dugong, rùa biển bị săn bắt làm thức ăn, làm đồ lưu niệm chưa được ngăn chặn hiệu quả. Những loài và những vùng bị tổn thương này cần phải được phục hồi lại, vì vậy cần phải có kế hoạch tiếp tục việc phục hồi các loài hệ sinh thái đã bị xuống cấp.
Được sự hỗ trợ kỹ thuật của các chuyên gia trong lĩnh vực bảo tồn biển thuộc cơ quan Khí tượng và Hải dương Hoa kỳ (National Oceanic Atmospheric Agency) và hợp phần sinh kế bền vững bên trong và xung quanh các khu bảo tồn biển (Component Sustainable Livelihoods in and around MPAs) đầu năm 2007, một nhóm công tác gồm các thành viên đại diện cho các sở ban ngành của tỉnh Kiên Giang cùng với Ban quản lý khu bảo tồn biển Phú Quốc xây dựng kế hoạch quản lý đến năm 2015, nhằm giúp quản lý 1 cách hiệu quả khu bảo tồn biển Phú Quốc.
Du lịch sinh thái hấp dẫn ở Phú Quốc. Quần đảo Phú Quốc gồm 22 đảo lớn, nhỏ rộng 550 km2, trong đó đất rừng chiếm 62% tổng diện tích và trải dài trên 90 ngọn núi, nơi xuất phát của một số con sông quan trọng, bắt nguồn từ dãy Hàm Ninh như Rạch Chàm, Rạch Cai Lạp, rạch Hàm Ninh, sông Cửa Cạn, sông Dương Đông…với nhiều cảnh quan đẹp, tạo sự khác biệt giữa đảo Phú Quốc với các đảo ở khu vực lân cận. Phú Quốc còn là nơi có rất nhiếu thắng cảnh thiên nhiên đẹp như Bãi Thơm, Bãi Khem, suối Đá Bàng, suối Tranh…Đặc biệt Bãi Dài đứng đầu danh sách các bãi biển tiềm ẩn được các hãng thông tấn cũng như du khách nước ngoài đánh giá và bình chọn bãi biển đứng đầu 5 bãi biển đẹp nhất thế giới. Ngoài sản phẩm du lịch sinh thái tự nhiên , thì cảnh quan sinh thái về Văn hóa ở Phú Quốc rất phong phú như: Làng chài, làng nước mắm, nuôi cấy ngọc trai, canh tác vườn tiêu, Văn hóa truyền thống Cách mạng (trại tù Phú Quốc),Văn hóa lễ hội ẩm thực vùng biển cũng rất đặc trưng.
Hãy đến thị trấn Dương Đông để thăm các nhà thùng sản xuất nước mắm nổi tiếng và tham quan chợ đêm. Làng chài Hàm Ninh đẹp như tranh với những con thuyền đầy màu sắc neo ở vịnh. Ở Phú Quốc có các cửa hàng ngọc trai qui mô với bảng thông tin bằng tiếng Anh. Bãi biển chính trải dài với cát sạch tinh khôi. Quần đảo An Thới gồm 12 hòn đảo nhỏ ở phía Nam Phú Quốc là một nơi thích hợp cho du lịch lặn với các rạn san hô tuyệt đẹp. Khi ở trên đảo hãy chú ý những con chó kỳ lạ chạy quanh. Giống chó Phú Quốc nổi tiếng tinh khôn này có nguồn gốc ngay trên đảo, đặc biệt có các xoáy lông chạy dọc lưng, cùng nhiều đốm lưỡi.
Ông Phùng Xuân Mai, Tổng Giám đốc khu nghỉ dưỡng Sài Gòn- Phú Quốc cho biết: là doanh nghiệp đầu tư du lịch vào Phú Quốc gần 10 năm nay, Sài Gòn- Phú Quốc cùng một số doanh nghiệp du lịch luôn đóng vai trò tiên phong về khai thác du lịch sinh thái bền vững tại Phú Quốc để vận động người dân hoặc làm gương cho các nhà đầu tư mới đến. Từ du lịch mua sắm…Khách nước ngoài rất thú vị với tuor bơi lặn bình hơi hay thưởng thức giao thừa cùng ngư dân trên đảo, cưỡi ngựa đi chợ và làm chả cuốn cá bóp. Nhưng trong đó khách du lịch thích thú nhất là tuor câu cá, thẻ mực và câu cá chạy.
Thời gian qua, Sài Gòn- Phú Quốc cùng một doanh nghiệp du lịch đã góp phần tăng nguồn khách đến Phú Quốc, góp phần đưa Hàng không Việt Nam tăng chuyến bay từ 3 lên 12 chuyến hàng ngày vào cuối năm 2009 và năm 2010.
Theo điều tra nghiên cứu của khoa Quản trị Kinh doanh trường của Đại học Cần Thơ cho thấy: Phần lớn du khách đếu cảm thấy hài lòng và thật sự cuốn hút bởi vẻ đẹp tự nhiên mà tạo hóa đã ban cho Phú Quốc.
Tại Hội thảo quốc tế “Phát triển du lịch sông, biển đảo ĐBSCL" tại Phú Quốc vừa qua, ông Hiroyuki Kanzaki, Giám đốc Công ty PADECO (Nhật Bản) nói “ Để du lịch ĐBSCL, nhất là du lịch trên đảo Phú Quốc phát triển, vấn đề giao thông là yếu tố quyết định. Hiện chuyến bay từ TP.Hồ Chí Minh đến khu vực ĐBSCL, nhất là du lịch trên đảo Phú Quốc còn hạn chế. Vì vậy thời gian lưu lượng khách đến khu vực này cũng như Phú Quốc khá khiêm tốn. Riêng đảo Phú Quốc, môi trường thiên nhiên, thảm thực vật chiếm hơn 60% diện tích trên đảo... không phải nơi nào trên thế giới cũng có môi trường sinh thái tốt như hòn đảo này. Cho nên, theo tôi phát triển du lịch Phú Quốc cần phải giữ cho được môi trường sinh thái, nên áp dụng công nghệ tiên tiến không ảnh hưởng đến môi trường - Ông Hiroyuki Kanzaki kiến nghị.
Tính đến nay, tỉnh Kiên Giang đã cấp phép trong 21 dự án cơ sở hạ tầng trên đảo Phú Quốc trị giá 1,7 tỷ USD, chủ yếu cho các khu nghỉ mát dọc theo bờ biển. Sân bay quốc tế Dương Tơ trên đảo trị giá 16.000 tỷ đồng (khoảng 910 triệu USD), công suất 3 triệu hành khách/năm dự kiến hoàn tất trong năm 2012. Với qui hoạch đảo Phú Quốc vừa được đều chỉnh đến năm 2030, tầm nhìn sau 2030 thực sự là đòn bẩy cho Phú Quốc phát triển du lịch và bảo vệ môi trường sinh thái sẽ là ưu tiên hàng đầu của hòn đảo ngọc thơ mộng này./.
